این روزها که گرمای هوا از همیشه بیشتر است، همه ما به دنبال راه‌هایی هستیم که خنک‌تر بمانیم. وقتی که دمای هوا بالا می‌رود، مشکلاتی مانند گرمازدگی برای انسان پیش می‌آید که ممکن است خطرات جدی به دنبال داشته باشد. بهتر است بدانیم که این خطر برای حیوانات هم وجود دارد و ممکن است حتی بیشتر از ما، روی آنها تاثیر داشته باشد.
به همین دلیل یکی از مسئولیت‌های ما در برابر حیوانات پشمالویی که در فضای باز یا خانه از آنها نگهداری می‌کنیم، این است که دمای محیط و بدن آنها را در محدوده طبیعی نگه داریم. در فصل تابستان این کار سخت‌تر است چون حیوانات به ویژه سگ‌ها، به فعالیت بدنی هم نیاز دارند و در هوای گرم، این کار، دمای بدن آنها را بالا می‌برد. در ادامه این مطلب به روش‌های خنک کردن بدن سگ در گرما اشاره می‌کنیم.
گرمازدگی در سگ‌ها
دمای طبیعی بدن سگ، به جثه و نژاد آنها بستگی دارد اما به صورت کلی این میزان باید بین 37.5 تا 39 درجه سانتی‌گراد باشد و زمانی که این دما به عددی بیشتر از 40.5 درجه سانتی‌گراد برسد، سگ دچار گرمازدگی خواهد شد. سگ‌ها برای خنک کردن بدنشان راه‌های محدودی دارند؛ آنها از طریق نفس‌نفس زدن و انبساط عروق خونی دمای بدنشان را پایین می‌آورند. نفس‌نفس زدن باعث می‌شود رطوبت از زبان و بینی تبخیر شود در این زمان، ضمن عبور هوا از بافت‌های مرطوب بدن، حیوان خنک می‌شود.
از طرف دیگر، رگ‌های خونی به ویژه در صورت و گوش حیوان، منبسط می‌شوند تا خون به سطح پوست نزدیک شده و خنک شود. قسمت‌های پایین‌تر بدن حیوان، مانند پنجه‌ها ممکن است عرق کنند اما این تعریق آنقدری نخواهد بود که تاثیری روی خنک کردن بدن سگ داشته باشد؛ به همین دلیل این پشمالوهای دوست‌داشتنی، در تابستان‌ها و هوای داغ ممکن است نتوانند به گرمای هوا غلبه کنند و دچار گرمازدگی شوند. دکتر جری کلاین، مدیر ارشد دامپزشکی در American Kennel Club می‌گوید که گرمازدگی در سگ‌ها بستگی به درجه حرارت هوا و مدت زمانی دارد که سگ در معرض گرما قرار می‌گیرد.
علائم گرمازدگی در سگ
گرمازدگی می‌توانند علائم شدید و جدی و حتی خطر مرگ برای سگ‌ها به دنبال داشته باشد؛ همین موضوع ایجاب می‌کند که با نشانه‌های گرمازدگی در این حیوانات آشنا باشیم تا در صورت بروز علائم اولیه، سریع برای درمان حیوان اقدام کنیم. علائم اولیه گرمازدگی در سگ‌ها، موارد زیر را شامل می‌شود:
- نفس‌نفس زدن شدید
- ترشح بیش از حد بزاق دهان
- روشن یا تیره شدن رنگ زبان
- داغ شدن پوست بدن
- بالا رفتن ضربان قلب
در این شرایط معمولا حیوان به دنبال پناهگاه یا موقعیت مکانی می‌گردد که در سایه باشد تا از تابش خورشید پنهان شود. اگر شدت گرما ادامه پیدا کند و گرمازدگی تشدید شود، نشانه‌های زیر بروز پیدا خواهند کرد:
- تهوع، اسهال و استفراغ
- سفید و آبی شدن لثه‌ها
- از بین رفتن خاصیت ارتجاعی پوست بدن در اثر کم آبی
- از دست دادن تعادل در زمان راه رفتن
- ضربان قلب بسیار سریع
- افت فشارخون
- ناتوانی در کنترل ادرار و مدفوع
- کوتاه و سطح شدن تنفس
- علائم شوک
- لرزش، تشنج و کما
چه نژادهایی از سگ بیشتر گرمازده می‌شوند؟
عوامل مختلفی ممکن است روی گرمازده شدن سگ‌ها تاثیر داشته باشد. همه نژادهای سگ در هوای گرم، در معرض گرمازدگی هستند اما معمولا سگ‌هایی که موی بلندتر و پوزه کوتاه‌تری دارند بیشتر به این مشکل دچار می‌شوند.
از طرف دیگر، توله سگ‌ها و سگ‌های مسن بیشتر ممکن است گرمازده شوند. وزن یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در گرمازدگی است؛ پشمالوهایی که اضافه وزن دارند در خطر بیشتری هستند. سگ‌هایی که کم‌کاری تیروئید و بیماری‌های قلبی دارند هم با احتمال بیشتری به گرمازدگی مبتلا خواهند شد. با این حال، مهم‌ترین عوامل در بروز این مشکل، عوامل محیطی مانند دمای محیط، محبوس بودن حیوان در یک محیط بسته مانند ماشین، نبودن آب کافی و تغییر ناگهانی میزان حرارت هواست.
راه‌هایی برای خنک نگه‌داشتن بدن سگ
خوشبختانه روش‌های مختلفی وجود دارد که کمک می‌کند بتوانیم بدن حیوان را خنک نگه داریم و با دانستن آنها می‌توانیم در شرایط مختلف، بهترین تصمیم را اتخاد کنیم.
فراهم کردن آب کافی
یکی از مهم‌ترین نیازهای هر موجود زنده، دسترسی به آب تمیز و تازه است که این موضوع در روزهای گرم سال اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. سگ‌ها همیشه باید آب تازه و خنک در دسترس داشته باشند؛ برای این که بتوانیم آب را مدت زمان بیشتری خنک نگه داریم، می‌توانیم نیمی از ظرف را از آب پر کنیم و در فریزر قرار دهیم تا یخ بزند، سپس روی آن را آب بریزیم تا همزمان که یخ از پایین ظرف ذوب می‌شود، آب بالای یخ هم خنک بماند.
یکی دیگر از اقداماتی که می‌توانیم انجام دهیم، استفاده از خوراکی‌ها و تشویقی‌های یخ‌زده است که هم خوشمزه هستند و هم در طول فعالیت بدنی می‌توانند بخشی از آب مورد نیاز بدن سگ را تامین کنند.
درست کردن سایه و فضایی خنک برای دراز کشیدن
به صورت غریزی، سگ‌ها می‌توانند بهترین محیط را برای دراز کشیدن و استراحت کردن پیدا کنند. اگر سگ جایی بیرون از خانه نگهداری می‌شود، می‌توان به کمک سایه‌بان، چترهای پاسیو و آفتاب‌گیرهای قابل حمل، برای آنها در فضای مناسب و خنک‌تر، محیطی در سایه درست کرد که حیوان بتواند آنجا استراحت کند.
با پیشرفت تکنولوژی و همینطور افزایش علاقه مردم به سگ‌ها در کشورهای مختلف، محصولات مختلفی در جهت تامین آسایش این پشمالوهای دوست‌داشتنی ساخته شده‌است که یکی از آنها تخت‌های خنک‌کننده هستند. این تخت از پلاستیک سنگین و مخصوص ساخته می‌شود که روی آن را ژل خنک کننده پوشش می‌دهد. تخت خنک‌کننده روی زمین قرار می‌گیرد و برای سگ‌های مسن یا آنهایی که به آرتروز مبتلا هستند، گزینه مناسبی محسوب می‌شوند.
استفاده از کیسه یخ و پارچه مرطوب
یکی از راه‌های ساده برای خنک نگه‌داشتن بدن سگ، استفاده از کمپرس‌های سرد است. برای این کار می‌توان از پارچه مرطوب و خنک یا کیسه یخی استفاده کرده که در یک پارچه یا حوله پیچیده شده‌باشد. این پارچه در نقاط مختلف بدن سگ مانند زیر شکم یا بین پاهای عقبی حیوان قرار گرفته و دمای بدن را کاهش می‌دهد.
نکته مهم در زمان انجام این کار این است که به هیچ‌وجه از یخ یا آب یخ به صورت مستقیم روی بدن حیوان استفاده نکنیم، زیرا این کار باعث انقباض عروق، احتباس گرما و وخیم‌تر شدن حال حیوان می‌شود.
تغییر زمان فعالیت بدنی حیوان
در روزهایی که هوا بیشتر از همیشه گرم و درجه حرارت خطرناک است، بهتر است حیوان را بیرون از خانه نبرید و فعالیت و بازی را به محیط خانه محدود کنید. در دیگر روزهای گرم سال، هوا در ساعات ابتدایی صبح و پایان بعدازظهر، خنک‌تر است و زمان مناسبی برای پیاده‌روی با سگ محسوب می‌شود.
قرار ندادن حیوان در ماشین پارک شده
قرار گرفتن در ماشین پارک شده، حتی در روزهای خنک هم می‌تواند برای حیوان خطرناک باشد و حتی جان او را تهدید کند. اگر در ماشین به همراه حیوان خانگی خود هستید، حتما تهویه مطبوعی فراهم کنید تا هم خودتان هم پشمالوی محبوبتان در آسایش باشید. زمانی که از ماشین پیاده می‌شوید تا حد ممکن حیوان را همراه خودتان ببرید در غیر این‌صورت، ماشین را در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار ندهید و تهویه را روشن نگه دارید.
مالیدن الکل پشت گوش سگ
الکل زودتر از آب تبخیر می‌شود و می‌تواند در زمان کوتاه‌تری بدن حیوان را خنک کند. اگر دیدیم که حیوان علائم اولیه گرمازدگی را نشان می‌دهد و دمای بدنش بالا رفته، می‌توانیم کمی الکل پشت گوش، روی شکم یا پنجه‌های حیوان بمالیم.
اگر سگ گرمازده شد چه کار کنیم؟
اگر مشکوک شدید که سگتان گرمازده شده در اولین فرصت او را از تابش آفتاب دور کنید، به مکانی خنک ببرید و در اولین فرصت به دامپزشکی مراجعه کنید. در طول این مدت با دست موهای بدن سگ را حرکت دهید تا هوای خنک و تازه بین آنها جریان و به پوست حیوان نفوذ پیدا کند.
برای این که بدن سگ سریع‌تر خنک شود، می‌توانید روی بدن او آب خنک – نه آب یخ – اسپری کنید و حیوان را در معرض پنکه یا فن قرار دهید. ممکن است با کاهش دمای بدن سگ احساس کنید که حال حیوان بهتر است اما با این حال باز هم با دامپزشک مشورت کنید چون ممکن است فرد متخصص اقداماتی را لازم بداند که باید انجام دهید.
منابع: AKC | budgetdirect
