چند سالی است که محبوبیت گربه‌ها روزبه‌روز بیشتر می‌شود و حالا علاوه بر گربه‌هایی که در خانه نگهداری می‌شوند، در بسیاری از خیابان‌های ایران هم، به ویژه در شهرهای بزرگ، با تعداد زیادی از گربه‌ها مواجه می‌شویم. خیلی از ما به این گربه‌ها علاقه داریم و دوست داریم آنها را نوازش کنیم و به آغوش بگیریم؛ حتی در برخی مواقع که آنها دچار بیماری یا مصدومیت شده‌اند می‌خواهیم آنها را به دامپزشکی ببریم.
اما در این شرایط یکی از رایج‌ترین جملاتی که می‌شنویم این است که بهتر است به این حیوانات دست نزنیم چون گربه‌های خیابانی کثیف هستند و ممکن است باعث بیماری ما شوند. در ادامه این مقاله ما صحت این موضوع را بررسی می‌کنیم و این می‌پردازیم که چطور باید با پشمالوهای کوچک مواجه شویم.
بهداشت گربه خیابانی
همه ما گربه‌ها را به عنوان یکی از تمیزترین حیوانات می‌شناسیم. به صورت معمول گربه‌ها زمان زیادی را در روز صرف تمیز کردن خودشان می‌کنند و همین موضوع باعث می‌شود که حتی آنهایی که در خانه نگهداری می‌شوند هم نیاز چندانی به حمام کردن نداشته‌باشند. با این حال گربه‌هایی که در خیابان زندگی می‌کنند در معرض آلودگی‌های مختلفی قرار دارند؛ زندگی در باغچه‌ها، زیر ماشین‌ها وکنار سطل‌های آشغال، نبود آب پاکیزه و منابع غذایی کافی و وجود حیوانات دیگر باعث می‌شود که محیط تمیزی در انتظار گربه‌های خیابانی نباشد.
این موضوع شرایطی را رقم می‌زند که گاهی گربه‌های خیابانی نتوانند از پس تمیزی خودشان بربیایند؛ اما این موضوع دال بر کثیف بودن ذاتی این حیوانات نیست. در همین زمینه یکی از رایج‌ترین سوالاتی که مطرح می‌شود این است که آیا موی گربه باعث بیماری می‌شود؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که موی گربه نمی‌تواند انسان را بیمار کند؛ البته در برخی افراد می‌تواند موجود بروز حساسیت شود، اما عامل بیماری نیست. البته موی گربه‌های خیابانی هم ممکن است آلودگی‌های مختلفی را به همراه داشته‌باشد اما با کمی رسیدگی و استحمام، این گربه‌ها هم می‌توانند به تمیزی گربه‌های داخل خانه شوند.
آیا دست زدن به گربه باعث بیماری می‌شود؟
به خودی خود دست زدن به گربه‌ها باعث بیماری انسان‌ها نمی‌شود؛ اما مهم‌ترین نکته در مورد گربه‌های خیابانی این است که معمولا اکثر آنها واکسن‌ها و مراقبت‌های لازم را دریافت نکرده‌اند و همین موضوع آنها را مستعد ابتلا به بیماری‌های مختلف می‌کند. از طرف دیگر آنها معمولا در مکان‌هایی زندگی می‌کنند که مجاورت زیادی با آلودگی‌های مختلف دارند و این باعث می‌شود ما نتوانیم اطمینانی از بهداشت گربه خیابانی داشته‌باشیم.
بیماری‌های گربه به انسان
بسیاری از بیماری‌هایی که حیوانات به ویژه گربه‌ها به آن مبتلا می‌شوند، مخصوص خودشان است؛ با این حال برخی بیماری‌ها هم وجود دارند که بین این حیوانات و انسان مشترک هستند و ممکن است از گربه‌ها به ما منتقل شوند.
- چنگ گربه
یکی از رایج‌ترین بیماری‌هایی که می‌تواند از طریق گربه انسان را مبتلا کند، چنگ گربه یا CSD است. این بیماری به وسیله نوعی باکتری به نام Bartonella Henselae به وجود می‌آید و از طریق کک گربه و همچنین چنگ زدن، گاز گرفتن و یا زبان زدن گربه مبتلا، روی زخم باز بدن انسان، فرد را آلوده می‌کند. در صورت ابتلا به این بیماری التهاب و حالتی شبیه به تاول در محل زخم ایجاد می‌شود و در ادامه با تورم غدد لنفاوی در آن منطقه، فرد علائمی مانند سردرد، تب، درد عضلات و مفاصل و خستگی و بی‌حالی را تجربه می‌کند.
- قارچ پوستی
عفونت‌های قارچی بر روی پوست که گربه‌ها را درگیر می‌کند، مشکل دیگری است که می‌تواند به وسیله این حیوانات انسان را هم بیمار کند. گربه‌ها می‌توانند هم یکدیگر و هم انسان را به مشکلات پوستی مبتلا کنند. نشانه‌های این مشکلات روی پوست گربه‌ها به صورت ریزش مو، زبر و خاکستری شدن پوست به چشم می‌آید و می‌تواند ضایعه‌های قرمز و ملتهب همراه با خارش بر روی پوست انسان ایجاد کند.
- توکسوپلاسموز
یکی از آشناترین مشکلات سلامتی که خیلی از ما اسم آن را به عنوان نوعی بیماری که از گربه منتقل می‌شود، می‌شناسیم، توکسوپلاسموز است. این بیماری از طریق انگلی به همین نام ایجاد می‌شود که معمولا در خاک، گوشت و سبزیجات آلوده و مدفوع حیواناتی مثل گربه‌ها وجود دارد. این بیماری در عموم انسان ممکن است علائم چندانی نداشته‌باشد و به صورت نشانه‌های آنفولانزا بروز کند؛ اما افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا زنان بارداری ممکن است پس از ابتلا به آن، مشکلات و آسیب‌های جدی‌تری را تحمل کنند. بهتر است بدانیم که با وجود خطرناک بودن این بیماری، طبق پژوهش‌های انجام شده، مواردی که از طریق غذاهای آلوده یا نیم‌پخته به این مشکل دچار شده‌اند بیشتر از ابتلای آنها از به وسیله گربه‌ها بوده‌است.
- کرم قلاب‌دار و کرم گرد
کرم قلاب‌دار و کرم گرد از مشکلات دیگری هستند که از طریق گربه‌ها به انسان‌ها منتقل می‌شوند. کرم قلاب‌دار معمولا از طریق خاک و شن انتقال پیدا می‌کند و اگر فرد با پای برهنه روی این زمین آلوده راه رفته، زانو بزند یا بنشیند، این کرم‌ها می‌توانند وارد بدنش شوند. کرم قلاب دار می‌تواند بچه گربه خیابانی را دچار ضعف، کاهش وزن و حتی مرگ کند و وارد بدن انسان هم بشود. خطر دیگر وجود کرم گرد است که عفونتی به نام توکسوکاریازیس ایجاد می کند. تخم این کرم در مدفوع گربه وجود دارد و از طریق آن می‌تواند انسان را هم درگیر کند. این کرم‌ها نشانه‌های چندانی در بچه گربه‌ها نمایان نمی‌کنند اما برخی از آنها ممکن است با اسهال و شکم ورم کرده مواجه شوند. زمانی که این کرم‌ها وارد بدن انسان می‌شوند، هم می‌توانند مشکلات چشمی مانند التهاب چشم و کاهش بینایی ایجاد کنند و هم احشایی باشند و اندام‌هایی مانند کبد، ریه و سیستم عصبی مرکزی را درگیر کنند.
- هاری
درست است که در اکثر مواقع بیماری هاری از سوی سگ‌ها انتقال پیدا می‌کند، اما احتمال انتقال آن از سمت گربه‌ها هم وجود دارد. ویروس هاری به وسیله بزاق دهان حیوان، انسان را درگیر می‌کند و می‌تواند تاثیرات مخربی روی سیستم عصبی فرد داشته و حتی خطر مرگ را به دنبال داشته‌باشد. مهم‌ترین و مطمئن‌ترین راه برای جلوگیری از ابتلای حیوان به این بیماری، کامل کردن دوره واکسیناسیون است که متاسفانه برای اکثر گربه‌های خیابانی این امکان وجود ندارد.
نحوه برخورد با گربه خیابانی
زمانی که با گربه‌های خیابانی مواجه می‌شویم، به ویژه با دیدن علائم بیماری بهتر است از دست زدن مستقیم به آنها خودداری کنیم. اگر برای معالجه و حتی ارتباط برقرار کردن با گربه می‌خواهیم با او تماس داشته‌باشیم بهتر است پیش از معاینه دامپزشک و تایید سلامت گربه، این کار را با دستکش انجام دهیم یا در غیر این صورت حتما پس از تماس با گربه دست‌های خود را با آب و صابون بشوییم.
بهتر است بدانیم که گربه‌ها ذاتا حیوانات تمیزی هستند و اهمیت زیادی به بهداشت خودشان می‌دهند؛ از طرف دیگر، براساس نتایج تحقیقات زیادی که انجام شده، بودن این حیوانات در کنار انسان‌ها فواید جسمی و روحی زیادی برای ما دارد. پس نباید گربه‌ها را کثیف یا عامل بیماری بدانیم اما باید رعایت نکات بهداشتی را جدی بگیریم. حتی زمانی که گربه‌ها تمیز و سالم به خانه‌های ما می‌آیند باید پس از تماس با ادرار و مدفوع آنها حتما محیط و دستان خود را بشوییم تا احتمال انتقال هرگونه بیماری را به حداقل برسانیم.
