یکی از بزرگترین مشکلاتی که انسان این روزها در بسیاری از کشورها با آن دست و پنجه نرم میکند، افسردگی است. این اختلال هم از نظر روحی و هم جسمی می تواند مشکلات زیادی برای فرد ایجاد کند؛ اما آیا افسردگی فقط مختص انسانهاست؟ گاهی ممکن است نشانههایی از غم و اندوه را در حیوانات مختلف به ویژه سگها هم بینیم؛ پس آیا میتوانیم بگوییم که سگها هم به افسردگی دچار میشوند؟ جواب این سوال را در ادامه این مطلب بررسی میکنیم.
سگ ها به افسردگی مبتلا میشوند؟
سگها یکی از دوستداشتنیترین حیوانات خانگی هستند و در بسیاری از خانهها همراه با انسانها زندگی میکنند. هوش زیاد سگها یکی از بارزترین ویژگیهایی است که در مورد آنها میدانیم که این هوش جنبههای هیجانی و عاطفی هم دارد. سگها به خوبی برخی تغییرات در زندگی را متوجه میشوند و این موضوع میتواند گاهی برای آنها ناخوشایند باشد. دکتر گرگوری برنز، استاد نورواکونومی و مدیر مرکز نوروپالسی در دانشگاه اموری در جورجیای آمریکا تحقیقاتی را در مورد احساسات سگها انجام دادهاست که میتواند اطلاعات خوبی درباره تجربه غم و اندوه و ابتلا به افسردگی در اختیار ما قرار دهد. از آنجایی که نمیتوان مانند انسانها با سگها در مورد عواطف و تجربیاتشان صحبت کرد، دکتر برنز از روش تصویربرداری MRI روی مغز سگها استفاده کرد. تحقیقات او نشان دادهاست که در مغز برخی سگها که نشانههایی از افسردگی داشتند، همان الگوهای فعالیت مغزی وجود دارد که در انسانهای مبتلا به افسردگی دیده میشود؛ پس میتوانیم حدس بزنیم که در این شرایط، آنها هم احساساتی شبیه به انسانهای افسرده را تجربه میکنند.
علائم افسردگی در سگها
افسردگی در حیوانات به ویژه در سگها به دلایل مختلف به وجود میآید و میتواند نشانههای مختلفی هم داشتهباشد؛ اما به صورت کلی این نشانهها با مواردی که برای انسانها رخ میدهد، شباهت زیادی دارد. برخی از علائمی که میتواند نشاندهنده بروز افسردگی در دوست پشمالوی ما باشد را میتوان به صورت زیر عنوان کرد:
گوشهگیری و قایم شدن
سگها به صورت کلی حیواناتی اجتماعی هستند اما زمانی که افسرده میشوند ممکن است ترجیح بدهند زمان زیادی تنها باشند و در قسمتی از خانه، خودشان را پنهان کنند. پس شاید دلیل زیر مبل رفتن سگ ما هم نیاز به قایم شدن و تنها ماندن باشد.
عدم تمایل به بازی و فعالیتهای جسمی
پیادهروی و بازی نقش مهمی در زندگی سگها دارد و باید زمانی از روز را صرف تخلیه انرژی خود کنند؛ وقتی که سگ رغبت زیادی به بازی و گردش نشان نمیدهد، بهتر است احتمال وجود افسردگی را در نظر گرفت.
خوابیدن بیش از حد
حیوانات ممکن است در مقایسه با ما زمان بیشتری در طول روز بخوابند اما سگها معمولا زمانی که والدینشان در خانه باشند زمان زیادی را با آنها میگذارنند. اگر سگمان بیشتر از معمول میخوابد یا ظاهرا بیحال است، بهتر است این موضوع را به عنوان یک نشانه در نظر بگیریم.
تغییر در اشتها
بسیاری از سگها در زمان بروز افسردگی اشتهای خود را از دست میدهند و کمتر از حد معمول غذا میخورند. البته این موضوع در تعدادی از آنها ممکن است نتیجه عکس داشته باشد و باعث ایجاد پرخوری شود.
افزایش رفتارهای مخرب
رفتار سگها میتواند تحت تاثیر افسردگی تغییر کند. رفتارهایی مانند پرخاشگری، تغییر در صدای حیوان، واکنش شدید نسبت به برخی محرکها، جویدن و خراب کردن وسایل و ادرار و مدفوع در فضایی به غیر از جای مشخص شده از جمله این تغییرات محسوب میشوند.
علل افسردگی در سگها
همانطور که گفتهشد، افسردگی در سگها ممکن است دلایل مختلفی داشتهباشد. اگر علائمی در عضو پشمالوی خانه میبینیم که ما را به بروز افسردگی در او مشکوک میکند، بهتر است روند زندگی او در چند وقت اخیر را بررسی کنیم؛ برخی از اتفاقها و مسائل، مانند موارد زیر میتوانند باعث وجود علائم افسردگی در سگها شوند:
درد یا بیماری مزمن
برای تشخیص افسردگی در سگ بهتر است ابتدا احتمال وجود درد در قسمتهای مختلف بدن یا بیماری جسمی دیگر را بررسی کنیم. برای این کار بهتر است به دامپزشک مراجعه کنیم تا او بتواند معاینات لازم را انجام دهد. برای مثال سندروم اختلال عملکرد شناختی سگ یا CCD (Canin Cognitive Dysfunction syndrome) وضعیتی مرتبط با افزایش سن در سگهاست که میتواند علائمی شبیه به افسردگی در آنها ایجاد کند. به همین دلیل این حیوانات به ویژه سگهای بالای 8 سال باید مرتب توسط دامپزشک معاینه شوند.
تروما و ترس
برخی از سگها، به ویژه آنهایی که از پناهگاهها به سرپرستی گرفته میشوند، ممکن است مورد سواستفاده یا آسیبهایی قرار گرفتهباشند که اثراتشان تا مدتها همراه آنها بماند. آنها ممکن است عواطفی مانند ترس را تجربه کنند و برای مخفی کردن آنها در خانه یا جای دیگر پنهان شوند.
ترس از جدایی
حیوانات ممکن است در خانه با حیوانات دیگر زندگی کنند و بعد از مدتی، همراه خود را از دست بدهند. این موضوع میتواند عواطف سنگینی را در آنها به وجود آورد. از طرف دیگر به دلیل بروز بیماری یا انجام عمل جراحی ممکن است مدت زمانی را از دیگر حیوانات یا والدین خود جدا بمانند که این موضوع هم میتواند نشانههایی از افسردگی با خود به همراه داشتهباشد.
اضافه شدن عضو جدید به خانواده
اگر والدین سگ، صاحب فرزندی شوند یا حیوان دیگری را به سرپرستی بپذیرند، سگ ممکن است نسبت به توجه به عضو جدید خانه و یا کم شدن توجه به خودش واکنش نشان دهد.
تغییر در ساعت رفت و آمد والدین
زمانی که والدین پس از دورهای که زمان بیشتری با حیوانات سپری میکردند، مانند تعطیلات تابستانی یا دورکاریهای زمان همهگیری بیماری کرونا، به روتین زندگی خود بازگردند، سگها تنهایی بیشتری احساس میکنند که میتواند آنها را آزار دهد.
استرس و افسردگی در والدین
تحقیقی که در سال 2019 در سوئد انجام شده نشان داده که در طولانی مدت سطح هورمونهای استرس سگها و والدینشان به هم نزدیک است. این نتایج عنوان میکند که سگها حالات و عواطف انسانها را متوجه میشوند و احساساتی که والدینشان تجربه میکنند، میتواند آنها را هم تحت تاثیر قرار دهد.
درمان افسردگی سگ
اولین قدم برای کمک به سگی که علائم افسردگی را تجربه میکند، این است که مطمئن شویم سگ به بیماری جسمی مبتلا نیست که برای این کار باید به دامپزشک مراجعه کنیم. در این شرایط اگر از سالم بودن سگ مطمئن شدیم، میتوانیم از دامپزشک هم برای درمان افسردگی مشورت بگیریم. اما قدم بعدی این است که علائم بارز و دلیل بروز افسردگی در سگ را پیدا کنیم. برخی از راهکارهای کلی هم میتوانند در بهبود حال سگ تاثیرگذار باشند:
تشویق حیوان به فعالیت فیزیکی
افزایش فعالیت ذهنی و فیزیکی سگ میتواند حال او را بهتر کند. پیادهروی و هواخوری، امتحان کردن بازیهای جدید و حل پازلهای مناسب از جمله فعالیتهایی است که میتواند در بهبود سگ تاثیرگذار باشد. در این مواقع بهتر است زمانی را به سگ فرصت دهیم تا با سرگرمیها و بازیهای تازه ارتباط برقرار کند.
توجه به میزان غذای سگ
اگر سگ به کم اشتهایی مبتلا شدهاست میتوان با خوراکیهای جدید و مورد علاقه سگ، او را به خوردن غذا تشویق کرد. البته باید توجه کرد که رژیم غذایی سگ به صورت ناگهانی تغییر نکند و تغییرات به مرور اعمال شوند؛ در غیر اینصورت ممکن است دوست پشمالوی ما به مشکلات گوارشی دچار شود.
پاسخ مناسب به رفتارهای سگ
همانطور که گفته شد، تغییر در رفتار میتواند یکی از علائم افسردگی و اضطراب در سگها باشد. در این شرایط به جای تنبیه کردن و مجازات شدید سگ افسرده، بهتر است رفتارهای خوب او را تشویق و تقویت کنیم و با تعیین پاداشهایی برای او سعی کنیم او را به سمت بهبود رفتار ترغیب کنیم.
تعامل با حیوانات دیگر
اگر سگ به دلیل از دست دادن دوست پشمالوی خود، افسرده شده، می توان با توجه به شرایط خانه و والدین و در صورتی که نگهداری از یک عضو تازه برای خانواده امکانپذیر است، حیوان جدیدی را به او معرفی کرد. در غیر این صورت میتوان بررسی کرد که اگر تعامل با حیوانات و سگهای دیگر حس خوبی در سگ ایجاد میکند، این کار را بیشتر انجام داد.
درمان دارویی افسردگی سگ
مشورت با دامپزشک همواره راه مطمئنی محسوب میشود اما زمانی که سگ دیگر غدا نمیخورد و بیحال است، باید بدون تردید و اتلاف وقت به دامپزشک مراجعه کنیم. در این شرایط درمان دارویی میتواند تاثیرگذار باشد. بخشی از داروهایی که برای درمان افسردگی در سگها استفاده میشود، همان داروهای ضد افسردگی انسانی هستند؛ اما این داروها حتما باید با نظر دامپزشک مصرف شوند. موضوع دیگری که باید در نظر گرفت این است که درمان دارویی به تنهایی جوابگو نیست و باید در کنار آن برای اصلاح سبک زندگی و بهبود شرایط عضو پشمالو و دوستداشتنی خانواده برنامهریزی کنیم.
