نیکلای لام هنرمند آمریکایی با سه متخصص بینایی حیوانات مشورت کرده تا مشخص کند گربهها چطور دنیا را میبینند. او در این پروژه شخصی به صورت بصری نمایش میدهد که گربهها چگونه جهان را در مقایسه با انسان میبینند. بزرگترین تفاوت بین دید انسان و بینایی گربه در شبکیه است؛ لایهای از بافت در پشت چشم که حاوی سلولهایی به نام گیرندههای نوری است، پرتوهای نور را به سیگنالهای الکتریکی تبدیل میکند که توسط سلولهای عصبی پردازش شده و به مغز فرستاده میشوند و نهایتا به تصاویری که میبینیم ترجمه میشوند.
دنیا از زاویه دید گربهها
دو نوع سلول گیرنده نوری با نامهای «میلهای» و «مخروطی» شناخته میشوند. میلهها مسئول دید محیطی و شب هستند. آنها روشنایی و سایههای خاکستری را تشخیص میدهند. مخروطها هم مسئول دید در روز و درک رنگها هستند.
هر دو گربه و سگ دارای غلظت بالایی از سلولهای گیرندههای میلهای و غلظت پایین گیرندههای مخروطی هستند. یعنی دقیقا برعکس انسانها. به همین دلیل است که ما در شب نمیتوانیم به خوبی ببینیم، اما نسبت به سگ و گربه میتوانیم رنگها را بهتر تشخیص دهیم.
نیکلای لام با علم بر همین دادهها تصاویری خلق کرده که همزمان دنیا را از زاویه دید گربهها و انسان به نمایش میگذارد.
میدان بینایی گربه
میدان بینایی به ناحیهای اطلاق میشود که وقتی چشمها روی یک نقطه متمرکز میشوند، دیده میشود. میدان بینایی گربهها در مقایسه با میانگین میدان بینایی انسان که 180 درجه است، 200 درجه بیشتر است. یعنی گربهها تصاویری وایدتر و پهنتری نسبت به ما میبینند و ناحیه پوشش بیناییشان از ما کمی بیشتر است.
نکته جالب درباره دید گربهها وضوح بینایی آنهاست. وضوح بینایی یک انسان معمولی 20/20 است. اما وضوح بینایی یک گربه از 20/100 تا 20/200 است. به این معنی که یک گربه باید در 6 متری چیزی باشد تا ببیند که این میزان برای یک انسان معمولی از 30 یا 60 متر است. به همین دلیل در تصویر بالا که دنیا از دریچه دید گربه به نمایش گذاشته شده، تصویر بسیار تار نمایش داده شده است.
دید رنگی گربهها
یک تصور غلط رایج وجود دارد که گربهها نمیتوانند هیچ رنگی را ببینند و فقط با سایههای خاکستری به دنیا می نگرند. انسانها سه کرومات دارند به این معنی که دارای سه نوع گیرنده مخروط هستند که به آنها اجازه میدهد قرمز، سبز و آبی را ببینند. همچنین تصور میشود که گربهها هم سه کروماته هستند، اما نه مانند انسانها. بینایی گربه تقریبا شبیه به انسان کوررنگ است. آنها میتوانند سایههای آبی و سبز را ببینند، اما قرمز و صورتی میتوانند برایشان گیج کننده باشند و ممکن است بیشتر برایشان سبز به نظر برسد در حالی که بنفش میتواند مانند سایه دیگری از آبی به نظر برسد.
گربهها نزدیکبین هستند یا دوربین؟
کارشناسان معتقدند گربهها نزدیکبین هستند، به این معنی که آنها نمیتوانند اجسام دور را ببیند. با این حال، توانایی آنها برای دیدن اجسام نزدیک برای شکار و گرفتن طعمه مناسب است. گربه ها نمیتوانند جزئیات دقیق یا رنگهای زیادی را ببینند، اما به دلیل وجود تعداد زیادی گیرنده میلهای در شبکیه چشم که به نور کم حساس هستند، توانایی دیدن در تاریکی را دارند. در نتیجه، گربهها میتوانند با استفاده از تقریبا یک ششم مقدار نور مورد نیاز انسنها برای دیدن، ببینند.
گربهها همچنین دارای ساختاری در پشت شبکیه هستند که به آن تاپتوم میگویند. این ساختار، دید در شب گربه را بهبود میبخشد. سلولهای تاپتوم مانند یک آینه عمل میکنند و نوری را که از بین گیرندههای میلهای و مخروطی عبور میکند، به گیرندههای نوری منعکس میکنند و به آنها فرصتی دیگر برای دریافت مقدار کمی نور موجود در شب میدهند. این همان چیزی است که باعث میشود چشمان گربهها در تاریکی بدرخشد و برق بزند.
تفاوت چشمهای انسان و گربه
چشم گربه و انسان شباهتهایی با هم دارند، اما تفاوتهای چشمگیری در نحوه دید گربهها به جهان وجود دارد. چشم گربهها کاملا توسط طبیعت طراحی شده تا به آنها در شکار در نور کم و شب کمک کند. در حالی که آنها نمیتوانند رنگ ها را همانطور که ما می بینیم ببینند، دید در شب عالی دارند و همچنین میتوانند حرکتها را بهتر از چشم انسان تشخیص دهند.
گربه ها مردمکهای بیضی شکل دارند، برخلاف مردمکهای گرد انسان. مردمکهای بیضوی میتوانند بزرگتر شوند و سریعتر از مردمکهای گرد باز یا بسته شوند. بزرگ شدن مردمکها دید در شب گربه را ممکن میکند. چشمهای گربهها میتوانند حتی کوچکترین حرکت را تشخیص دهند، که به آنها در هنگام شکار کمک میکند.
آنها همچنین توانایی حرکت چشمان خود با سرعت بسیار زیاد را دارند که به آنها اجازه میدهد طعمه را ببینند و دنبال کنند. گربهها دید دوچشمی دارند، بنابراین گربه میتواند سه بعدی ببیند و به آنها توانایی درک عمق و تعیین فاصله اشیا را میدهد. با این حال، دید سه بعدی گربهها به خوبی بینایی انسانها تنظیم نشده است. اما چشمهای بیرون زده گربه دید محیطی بیشتری نسبت به انسان دارند.
جالب اینجاست که گربهها نمیتوانند مستقیما زیر بینی خود را ببینند، به همین دلیل است که گاهی اوقات در پیدا کردن یک خوراکی که مستقیما در مقابل آنها قرار میگیرد، مشکل دارند.
