راهنمای نگهداری حیوانات در چهارشنبه‌سوری

کم‌کم به روزهای پایان سال نزدیک می‌شویم و یکی از محبوب‌ترین مناسبت‌های ایرانی که شب چهارشنبه آخر سال برگزار می‌شود، سر راهمان است. چهارشنبه‌سوری یکی از شب‌های شادی است که بسیاری از ما آن را به دورهمی و پایکوبی می‌گذرانیم. چندسالی است که پای ترقه‌های پر سروصدا هم به این جشن باز شده که برخی افراد از هیجان آنها استقبال می‌کنند؛ اما این محصولات و سروصدایشان ممکن است برای همه موجودات به ویژه حیوانات خوشایند نباشند. اگر صاحب حیوان خانگی هستیم، بهتر است در این روزها بیشتر هوایشان را داشته‌باشیم و از قبل خودمان را آماده کنیم که با رعایت برخی نکات، در این شب از آنها مراقبت کنیم.

چهارشنبه‌سوری و حیوانات

برگزاری آئین‌های باستانی و مناسبت‌‌ها و جشن‌های ایرانی زمانی بیشتر به ما مزه می‌دهند که بتوانیم در کنار شادی کردن خودمان، هوای موجودات دیگر و طبیعت را هم داشته‌باشیم. طی خبرهایی که طی چندسال گذشته در رسانه‌های مختلف دنیا منتشر شده، در برخی از رویدادها، در سراسر دنیا، که بساط آتش‌بازی به پا می‌شود، برخی حیوانات از جنبه‌های مختلف آسیب می‌بینند؛ شاید یکی از آسیب‌پذیرترین حیوانات پرندگانی هستند که ایام آتش‌بازی در معرض ترقه‌ها و جرقه‌های زیادی در آسمان قرار می‌گیرند.

حیواناتی که در خانه نگهداری می‌شوند معمولا ایمنی بیشتری در مقایسه با حیوانات بیرون از خانه دارند، اما آنها هم به دلیل حجم بالای سر و صدا، قطعا استرس زیادی را تجربه می‌کنند. برخی از حیوانات، به ویژه سگ‌ها و گربه‌ها شنوایی بسیاری قوی‌تری در مقایسه با انسان‌ها دارند و صداهایی که ما می‌شنویم را با قدرت بیشتری حس می‌کنند، از طرف دیگر متوجه دلیل این حجم از صدا و بعضا نور نمی‌شوند و این موضوع می‌تواند به شدت آنها را مضطرب کند و بترساند. آمارهای منتشر شده در آمریکا و اروپا نشان می‌دهند که بیشتر از 40 درصد از حیوانات خانگی در روزهای آتش‌بازی اضطراب زیادی را تحمل می‌کنند.

از کجا بفهمیم حیوان خانگی ترسیده؟

همانطور که گفتیم، عموم حیوانات، به ویژه حیوانات خانگی که در محیط امن‌تری زندگی می‌کنند، از سروصداهای چهارشنبه‌سوری وحشت‌زده می‌شوند؛ اما هرکدام از این حیوانات ممکن است وحشت خودشان را به طریق مختلفی نشان دهند؛ علائمی مانند لرزیدن، جاری شدن آب دهان، استفراغ، قایم شدن در نقاط مختلف خانه به ویژه مکان‌های آرام‌تر، راه رفتن زیاد از حد و پناه گرفتن در کنار والدین می‌تواند از جمله مواردی باشد که به ما نشان می‌دهد دوست پشمالوی ما حسابی مضطرب شده‌است.

البته تمامی این رفتارها باید براساس وضعیت سلامت حیوان و همچنین تغییر در عادات همیشگی او مورد بررسی قرار بگیرد. برخی حیوانات ممکن است به دلایل مختلف دچار اختلال‌های رفتار مانند فوبیای صدا یا طوفان شده باشند و در این مواقع عکس‌العمل‌های شدیدتری نشان دهند. واکنش‌های آنها معمولا به صورت غریزی انجام می‌شود و ریشه در اصل بقا دارد که حیوان سعی می‌کند از خودش در مقابل خطرات احتمالی مراقبت کند.

کنترل ترس حیوان خانگی در شب چهارشنبه‌سوری

توجه به برخی نکات می‌تواند کمک کند که کمی از سطح اضطراب سگ و گربه در این شب کم و بتوانیم آرامش بیشتری برای آنها ایجاد کنیم:

• آنها را داخل خانه نگه داریم

مهم‌ترین اقدامی که باید در نظر بگیریم این است که آنها را در فضای سرپوشیده و در محلی که احساس امنیت دارند، نگه داریم. اگر سرپرستی سگی را به عهده داریم، زمان پیاده‌روی و فعالیت بدنی حیوان را به صبح تا ظهر منتقل کنیم و تا زمانی که آتش‌بازی آغاز می‌شود به خانه برگردیم؛ اگر لازم بود می‌توانیم ساعت پیاده‌روی سگ را از چند رور قبل تغییر دهیم تا به آن عادت کند. گربه‌های خانگی عموما زمان خود را در خانه می‌گذرانند؛ اما اگر از گربه‌ای مراقبت می‌کنیم که بین محیط بیرون و خانه در رفت‌وآمد است بهتر است پیش از شروع شدن مراسم او را به داخل خانه بیاوریم. در این شب بهتر است مطمئن شویم که درب خانه قفل و مسیرهای خروجی مسدود شده‌است تا حیوان در واکنش به استرس از خانه فرار نکند.

• محیط خانه را آرام نگه داریم

هرچه بتوانیم از ورود سروصدا به خانه جلوگیری کنیم، آرامش بیشتری برای پت خود ایجاد کرده‌ایم. می‌توانیم با بستن در و پنجره‌ها، کشیدن پرده‌ها، استفاده از درزگیر یا پتو از حجم صدای محیط کم کنیم. از طرف دیگر در این شرایط می‌توان صدای تلویزیون یا موسیقی را بلندتر کرد تا صداهای مهیب و استرس‌زا را پوشش دهد.

• نقطه امن و فضایی برای قایم شدن ایجاد کنیم

اگر خانه اتاقی دارد که از سمت خیابان یا فضایی که صدای بلندتری ایجاد می‌کند، دورتر است، به آن اتاق برویم و ظرف آب و غذا و اسباب‌بازی‌های عضو پشمالوی خانه را هم با خودمان ببریم. یکی از رایج‌ترین واکنش‌هایی که حیوانات در زمان ترس نشان می‌دهند، فرار کردن و پناه گرفتن در نقاطی است که به آنها احساس امنیت بیشتری می‌دهد؛ شب چهارشنبه‌سوری می‌توانیم چیدمان وسایل را طوری تغییر دهیم که سگ یا گربه بتوانند به راحتی فضایی برای قایم شدن پیدا کنند. زمانی که این کار را انجام می‌دهیم باید توجه کنیم که حیوان را به اصرار در فضای مد نظر خود نگه نداریم، این کار قطعا استرس او را افزایش خواهد داد. همچنین اگر پت ما، به ویژه گربه، به بودن در باکس عادت ندارد، او را مجبور به این کار نکنیم.

• با حیوان بازی کنیم

سرگرم کردن حیوان یکی از مهم‌ترین کارهایی است که می‌تواند به او آرامش دهد. بازی کردن با سگ‌ها و گربه‌ها هم ذهنشان را از آنچه در محیط می‌گذرد دور می‌کند و هم باعث می‌شود بخشی از ترس‌هایشان را فراموش کنند.

• به حیوان خوراکی و تشویقی بدهیم

می‌توانیم بازی‌هایی طراحی کنیم و برای اجرای درست آنها به حیوان خوراکی‌های مورد علاقه‌اش را بدهیم. خوردن تشویقی و غذای خوشمزه سطح استرس حیوان را کاهش می‌دهد و می‌تواند رفتارهای شجاعانه او را تقویت کند.

• پخش صدای ترقه از چند روز قبل

برای این که حیوان کمتر از صداهای ایجاد شده بترسد، می‌توانیم صداهایی شبیه به ترقه را ضبط کنیم و از چند روز قبل با حجم صدای کمتر در خانه پخش کرده و در همان حین با حیوان بازی کنیم و به او خوراکی‌های تشویقی بدهیم. این کار باعث کمک می‌کند از صدای ترقه حساسیت‌زدایی شود و شب چهارشنبه‌سوری پت ما با شنیدن صداهای بلند استرس کمتری تجربه کند.

• از داروهای آرامبخش استفاده کنیم

اگر می‌دانیم که میزان ترس و اضطراب دوست پشمالوی ما زیاد است، می‌توانیم از قبل با دامپزشک مشورت کنیم و در آن روز از داروهایی استفاده کنیم که کمک کند آنها استرس کمتری متحمل شوند. نکته‌ای که در این زمینه باید مد نظر قرار گیرد این است که برای مصرف دارو سر خود اقدام نکنیم؛ نوع و میزان دارو باید با صلاحدید دامپزشک و براساس شرایط پت ما انتخاب شود.

به صورت کلی زمانی که سرپرستی یک حیوان را به عهده می‌گیریم باید در برابر نکات مختلف هشیار و مسئولیت‌پذیر باشیم. در مواردی مثل چهارشنبه‌سوری نمی‌توانیم فکر کنیم که این چند ساعت به زودی می‌گذرد و نیازی به توجه به حیوان نیست. درک حیوانات بسیاری متفاوت از ماست و گاه اضطرابی که در همان چند ساعت تجربه می‌کنند می‌تواند آسیب زیادی برایشان به همراه داشته باشد. امیدواریم که این شب هم برای شما و هم حیوان خانگی دوست‌داشتنیتان شب آرام و خوبی باشد.